10-02-2023
Op 9 februari hebben partners van ENZuid en Vlaanderen een vooraanmelding ingediend voor het project BOUW-MIJN voor de subsidie Interreg Nederland-Vlaanderen. Door het bijeenbrengen van partners in Zuid-Nederland en Vlaanderen, met elkaar samen te werken en van elkaar te leren, wordt een ecosysteem ontwikkeld dat is staat is om circulaire bouw te stimuleren en te normaliseren en zo uiteindelijk de transitie naar circulair bouwen te versnellen.
Meer dan 35 % van al het afval in de Europese Unie bestaat uit bouwmaterialen. De Europese Commissie heeft de herziening van de verordening bouwproducten aangekondigd om de regels die sinds 2011 van kracht zijn, te moderniseren. Zo moet de levensduur van gebouwen worden verlengd, komen er doelstellingen voor de verkleining van de koolstofvoetafdruk van grondstoffen én worden er minimumeisen aan hulpbronnen- en energie-efficiëntie gesteld. Aan de EU-lidstaten het verzoek om kwaliteitsvolle recycling te bevorderen, ervoor te zorgen dat er minder afval wordt gestort, de verbranding van afval tot een minimum te beperken en schadelijke chemicaliën in afval te verminderen. In januari 2023 heeft het Parlement gestemd over zijn standpunt inzake regels voor afvaltransport, die tot doel hebben hergebruik en recycling te bevorderen en vervuiling te verminderen.
Zowel in Vlaanderen, als in Nederland, leiden deze beleidsontwikkelingen en de maatschappelijke ontwikkelingen tot forse regionale renovatie-, bouw- en sloopopgaven en vaak een combinatie daarvan. Tegelijkertijd is er een belangrijke verduurzamingsopgave en wordt aan beide kanten van de grens gestreefd naar een circulaire economie. De bouw, in al haar facetten, heeft een grote milieu-footprint en staat dan ook prominent op zowel de Vlaamse, als Nederlandse beleidsagenda’s voor de transitie naar een circulaire economie. De circulaire bouw is aan beide zijden van de grens dan ook een prioritair thema, dat echter moeilijk op gang komt.
Vrijwel elke stad, regio of provincie is op één of andere manier bezig met het vraagstuk van circulair bouwen o.a. door het toepassen van urban mining, het zicht en/of regie krijgen op materiaalstromen, de logistieke organisatie (sorteren en transporteren van) circulaire materialen en de op- en inrichting van materialenhubs. De moeilijkheid van urban mining en circulaire bouw is dat er nog maar weinig inzicht, overzicht en monitoring is op de vraag en het aanbod van materialen door urban mining voor recyling, reuse en remanufacturing. Daarnaast vormt ook het vinden van een rendabel businessmodel een obstakel en is de kennis over circulaire bouwen beperkt.
Doordat activiteiten op het gebied van de circulaire bouw versnipperd worden uitgevoerd ontbreekt er een samenhang. Hierdoor wordt er weinig van elkaar geleerd, blijft de kennisoverdracht minimaal en moet het wiel steeds opnieuw uitgevonden worden. Vraag en aanbod op elkaar aan laten sluiten en het exploiteerbaar en financierbaar maken van circulaire bouw wordt hierdoor bemoeilijkt.
Dit project heeft als doel om de transitie naar circulaire bouw te versnellen door een ontdrempelend en faciliterend ecosysteem te ontwikkelen waarin overheid, kennisinstellingen, kennisnetwerken en bedrijfsleven elkaar op een waardevolle en efficiënte manier aanvullen waardoor de keten gesloten kan worden. Om dit doel te bereiken is het verkrijgen van inzicht en overzicht (en het monitoren) van de vraag en aanbod van de materiaalstromen essentieel. Ook is het organiseren van logistieke processen, het regisseren van urban mining en sorteren en het op- en overslaan van bouwmaterialen voor reuse, remanufacturing en recylcing noodzakelijk om een ecosysteem te ontwikkelen en daarmee tezamen met kennisdeling de (circulaire bouw) keten te sluiten.
Er zijn vijf subdoelen:
- Keteninzicht op materiaalstromen
- (Randvoorwaarden voor) circulair ontwerp
- Circulair door Remanufactering, Recycling, Re-using
- Toepassen en toetsen kennis bij bouw en sloop
- Bewustzijn en draagvlak creëren
Projectpartners en samenwerkingspartners zijn:
- Midpoint Brabant (PV)
- Stad Mechelen
- Parkstad Limburg
- TU Eindhoven
- Ovam
- Kennis & Innovatienetwerk Zeeland
- Tracimat (slopersorganisatie)
- Provincie Brabant
- POM Limburg (prov. ontwikkelingsmaatschappij)
- Fontys
- Provincie Zeeland
- Provincie Limburg
- Gemeente Breda
- Provincie Antwerpen
- Brainport Development
- Thomas Moore
- Stichting insert
Het project maakt onderdeel uit van de programmatische aanpak van ENZuid op duurzaam en circulair bouwen.
Op 17 mei beslist het Comité van Toezicht van Interreg Nederland-Vlaanderen of het project nader uitgewerkt kan worden tot een volledige aanvraag.
Foto: Op 19 mei 2022 is de samenwerking tussen de partners van ENZuid en Vlaanderen voor BOUW-MIJN ondertekend in aanwezigheid van Liesje Schreinemacher, Nederlands minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, en Zuhal Demir, Vlaams minister voor Omgeving, Justitie, Toerisme en Energie.